- Μπαίνει οριστικά τέλος στα πτυχία όπως τα ξέραμε. Πλέον, αντικαθίστανται από ένα σύνολο πιστωτικών μονάδων τις οποίες θα βαλθούμε αγωνιωδώς να κυνηγάμε. Καθιερώνονται οι δύο κύκλοι σπουδών (το γνωστά bachelor-master) με τον πρώτο να διαρκεί 3 χρόνια και τον δεύτερο 1 ή 2. Αυτό συμβαίνει για να δημιουργήσει αποφοίτους και εργαζόμενους πολλών ταχυτήτων, με οικονομικά, προφανώς, κριτήρια (φθηνότερο bachelor – ακριβότερο master). Το επιδωκόμενο αποτέλεσμα είναι απλό. Η κρίση δημιουργεί την ανάγκη ενός ακόμα φτηνότερου εργαζόμενου για το κεφάλαιο. Ο κατακερματισμός των δικαιωμάτων των πτυχιούχων εξυπηρετεί ακριβώς αυτό, μιας και εξαναγκάζει τη μεγάλη μάζα των εργαζομένων να δουλεύει με τα λιγότερα (έως ανύπαρκτα) πλέον δικαιώματα άρα και με το μικρότερο κόστος. Προφανώς αυτή είναι μια πάγια κατεύθυνση στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, μόνο που σήμερα στον καιρό της κρίσης αποτελεί σημείο στρατηγικής ανάκαμψης για το κεφάλαιο.
- Στα πλαίσια της φοιτητικής μέριμνας, η οποία μετατρέπεται από μέριμνα σε όχημα εντατικοποίησης, προβλέπεται >διαγραφή κάθε φοιτητήπου δε θα γραφτεί στη σχολή για δύο εξάμηνα και πιθανή διαγραφή μετά από ν+2έτη. Καταργείται ξεκάθαρα η διανομή δωρεάν συγγραμμάτων, (σε τρία χρόνια από τώρα αν όλα πάνε καλά!), η σίτιση – στέγαση διατηρείται μόνο για τους πολύ εκλεκτούς με ανταποδοτικά κριτήρια (βλ. επιδόσεις στη σχολή κ.λπ.) ενώ διατυπώνεται σαφώς και συγκεκριμένα η εισαγωγή διδάκτρων μετά από τα ν+1 έτη. Για όσους δε διαθέτουν τα απαιτούμενα χρήματα, υπάρχουν τα φοιτητικά δάνεια (άτοκα για τους φοιτητές που δεν έχουν ξεπεράσει το ν+1) καθώς και η εργασία σε τομείς της σχολής (το τι θα απογίνουν οι ήδη εργαζόμενοι εκεί δεν το ξέρουμε).
- Όσο για τη χρηματοδότηση, δεν είναι πλέον δεδομένη, αλλά εξαρτάται από τηναξιολόγηση. Βέβαια η αξιολόγηση θα γίνεται με βάση εύηχες έννοιες όπως “δείκτες ποιότητας” αλλά και κάποιες πιο ξεκάθαρες όπως “επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί με το υπουργείο”. Δίνεται έτσι κι αλλιώς το δικαίωμα στο υπουργείο να διακόψει τελείως την χρηματοδότηση σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης, δηλαδή μη προσαρμογής των ιδρυμάτων στις επιταγές του. Εννοείται ότι για τις δύσκολες στιγμές, όπως η κρίση, υπάρχει και το ιδιωτικό κεφάλαιο που μπορεί άφοβα να επενδύσει αφού θεσπίζονται επώνυμες καθηγητικές έδρες μέσω χορηγιών. Με άλλα λόγια το πανεπιστήμιο εξαρτάται πιο άμεσα από ποτέ τόσο από τις ανάγκες/ορέξεις της αγοράς όσο και από τους εκάστοτε εκβιασμούς του κάθε υπουργού-κυβέρνησης. Όσον αφορά τους πόρους γενικά του πανεπιστημίου αλλά και τις φοιτητικές παροχές, σίτιση, στέγαση, κλπ, θα τους διαχειρίζεται ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου – δηλαδή εταιρεία και μάλιστα στα πρότυπα Α.Ε. – που θα ιδρύσει το πανεπιστήμιο. Οι φοιτητικές παροχές συνδέονται κι αυτές άμεσα με την αξιολόγηση του κάθε φοιτητή. Έτσι κι αλλιώς είπαμε υπάρχουν και τα δάνεια.
- Για το άσυλο, ένα νέο ιδεολόγημα γεννιέται: η εμβάθυνση στη “ρίζα της έννοιας του ασύλου”. Με άλλα λόγια, η κατάργησή του. Θα εμβαθύνουμε, λέει η υπουργός, στην έννοια του ασύλου, το οποίο – όντας άσυλο ιδεών – δε χρειάζεται πλέον χωροταξικό ορισμό αλλά μπορεί να υπάρχει μόνο στα μυαλά μας. μαζί με τις ιδέες μας. Είμαστε δηλαδή ελεύθεροι να σκεφτόμαστε οτιδήποτε, φτάνει να μη γίνεται πράξη, γιατί τότε είναι που κι οι ιδέες γίνονται επικίνδυνες.
- Ερχόμενοι στον τρόπο διοίκησης, αυτός αποτελεί και το κερασάκι στην τούρτα. Παύει να είναι η “ξεπερασμένη, πολυμελής και υπερβολικά δημοκρατική” σύγκλητος το ανώτατο διοικητικό όργανο και αντικαθίσταται από το 15μελές “συμβούλιο διοίκησης”, το οποίο θα αποτελείται από 7 εκλεγμένους καθηγητές και έναν φοιτητή που από κοινού θα διορίζουν ακόμα 7 εξωτερικά (δηλαδή να μην έχουν σχέση με πανεπιστήμια) μέλη. Ο πρόεδρος του συμβουλίου πρέπει υποχρεωτικά να είναι ένας εκ των 7 εξωτερικών μελών. Το συμβούλιο είναι αυτό που θα διορίζει και τον πρύτανη. Με άλλα λόγια, δημιουργείται ένα μισοεκλεγμένο υπερ-όργανο το οποίο θα εκλέγεται κάθε 6 χρόνια, θα αποφασίζει μόνο του για τα πάντα (η σύγκλητος μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα θα έχει) και δε θα ελέγχεται από κανένα αφού καμία σχέση δε θα έχει με τις συνελεύσεις των τμημάτων των σχολών. Η στεγανοποίηση αυτού του οργάνου από οποιαδήποτε φοιτητική πίεση έχει στρατηγικό χαρακτήρα, αν σκεφτούμε πως σε τελική ανάλυση είναι αυτό που θα κληθεί να εφαρμόσει τον οποιοδήποτε νόμο και ρύθμιση, όποτε αυτά ψηφίζονται. Δεν μας είναι καθόλου μακρινές οι αποφάσεις που κατά καιρούς έχει πάρει η σύγκλητος και ήταν αποτέλεσμα ακριβώς αυτών των πιέσεων (βλ. τοποθέτηση για το νέο νόμο-πλαίσιο, πίεση για μη άρση του ασύλου επαναλαμβανόμενες φορές, για μη εφαρμογή του bachelor/master, για μη εφαρμογή πιστωτικών μονάδων κλπ.). Τέρμα λοιπόν με το ενοχλητικό φοιτητικό κίνημα και τις πιέσεις του, πλέον θα μιλάνε και θα αποφασίζουν άλλοι γι’ αυτό… Ησυνδιοίκηση απ’ την άλλη, διατηρείται σαν θεσμός, αλλά οι εκπρόσωποι των φοιτητών θα εκλέγονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, χωρίς πολιτικές διαφοροποιήσεις. Δεν θα εκλέγονται δηλαδή με βάση τις θέσεις τους αλλά με βάση το ποιοι/ες έχουν το καλύτερο στυλ, είναι οι πιο κοινωνικοί ή ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.
- >Σε σχέση με τους καθηγητές τώρα, μένουν τρεις βαθμίδες: οι καθηγητές, οι αναπληρωτές και οι επίκουροι, με μόνο τους δύο πρώτους να είναι μόνιμοι. Οι λέκτορες απλώς καταργούνται. Θα μπορούν να υπάρξουν καθηγητές με ατομικές ανανεώσιμες συμβάσεις διάρκειας μέχρι 5 ετών. Οι περισσότεροι καθηγητές δηλαδή θα είναι στην ουσία συμβασιούχοι, οι οποίοι σήμερα θα είναι στη θέση τους αύριο όχι. Κι αυτό θα εξαρτάται από τι άλλο; Απ’ την αξιολόγηση. Όπως ειπώθηκε παραπάνω, θα υπάρχει η πιθανότητα να γίνει κάποιος καθηγητής αν βρει ένα χορηγό να πληρώσει μια έδρα, με το αζημίωτο εννοείται.
Οι τομές που δημιουργεί ο νέος νόμος, ξεπερνούν ακόμα και τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις. Φτιάχνουν ένα πανεπιστήμιο στο οποίο ο καθένας από μας θα τρέχει και δε θα φτάνει ώστε να ανταπεξέλθει στην αξιολόγηση, μήπως κι εξασφαλίσει κάποιες δωρεάν παροχές. Όποιος δεν τα καταφέρει στην κούρσα του ανταγωνισμού θα πρέπει να πληρώσει, κι εφόσον δεν έχει τη δυνατότητα, θα καταφεύγει σε δάνεια ή θα δουλεύει για το πανεπιστήμιο. Ένα πανεπιστήμιο, στο οποίο τα πάντα θα λειτουργούν με βάση τους κανόνες της αγοράς, θα διοικείται από ένα συμβούλιο – manager, δεν θα υπάρχουν δωρεάν συγγράμματα, θα υπάρχουν δίδακτρα, ενώ εταιρίες (όπως ο γνωστός μας Τσάκωνας) θα μπορούν να ιδρύουν καθηγητικές έδρες. Θα υπάρχουν πτυχία 2, 3, 4 ή 5 χρόνων τα οποία βέβαια θα αντιστοιχούν σε αντίστοιχες βαθμίδες στο εθνικό πλαίσιο προσόντων που θα αντανακλώνται και στη θέση στην παραγωγή.Για όποιον έχει στο μυαλό του να διεκδικήσει οτιδήποτε, ο νόμος είναι ξεκάθαρος: το άσυλο καταργείται, υπάρχουν πειθαρχικά συμβούλια για όσους παρακωλύουν διαδικασίες, αν χαθούν 2 βδομάδες μαθημάτων χάνεται το εξάμηνο ώστε να εξαλειφθεί κι η όποια δυνατότητα καταλήψεων-κινητοποιήσεων. Γίνεται πιο ξεκάθαρο παρά ποτέ πως σκοπός αυτού του πανεπιστήμιου, είναι η δημιουργία ενός φοιτητή – και αυριανού εργαζομένου – εντατικοποιημένου, πειθαρχημένου, ελαστικού και αναλώσιμου.
